Kekemelik

Kekemelik Nedir?

Kekemelik, konuşma akışının anormal duraksamalar (sesin kesilmesi), ses ve hecelerin tekrar edilmesi (ke-ke-keleme), uzatılması (kkkkkkkkkekeleme) ile bozulması durumudur. Belirtilen konuşma özelliklerine ek olarak yüz buruşturma, göz kırpma, el vurma gibi ikincil davranışlar kekemeliğe sıklıkla eşlik etmektedir.

Ayrıca, kekemeliği olan bireyler, kekemeliğe yönelik olumsuz tutum ve duyguları nedeniyle bazı ses ve sözcüklere yönelik sözcük değiştirme, erteleme gibi sözcük kaçınmaları ya da belirli konuşma ortamlarından uzak durarak durumsal kaçınma davranışları göstermektedirler.

Hemen hemen tüm çocuklar konuşma gelişiminin erken dönemlerinde konuşma akıcılığının sıkça bozulduğu bir dönemden geçerler. Bu durumda endişeye gerek yoktur ancak kekemeliğin kronik olabileceğini gösteren ve gözlemlenmesi gereken çeşitli belirtiler vardır.

Kekemelik Kaç Yaşında Ortaya Çıkar?

Kekemelik tipik olarak çok genç yaşlarda (2 ila 5 yaş civarında) belirgin olarak ortaya çıkar ancak bazı durumlarda okul çağında ilk belirtilerini verebilir ve çok nadir olarak da yetişkinlikte ortaya çıkabilir.

Çocuğunuzun kekelemeye başladığını düşünüyorsanız yardım almak için uzmana başvurmalı mısınız, beklemeli misiniz?

Çocuğunuzda kekemelik konusunda bir endişe uyandığı anda hemen profesyonel yardım aramalısınız. Bazı çocuklar büyüdükçe kekemeliğin üstesinden gelecek ve akıcı olarak konuşabileceklerdir ancak bazıları bunu yapamayacaktır. Kekemeliğe bağlı olarak gelişebilecek problemler yeterince erken dönemde tedavi edildiği takdirde en aza indirgenebilecektir. Dil ve konuşma terapistiniz tedaviye ihtiyaç duyulup duyulmayacağını ve tedavi planını size bildirecektir.

Çocuğunuzun sergilediği kekemelik özellikleri kendiliğinden iyileşme ve kronik kekemelik için işaretler sunmaktadır:

Kendiliğinden iyileşme işaretleri;

• Kekemelik semptomlarının sıklığında zamanla azalma olması,
• Genellikle bir-iki hece tekrarı şeklinde takılmalar olması,
• İkincil davranışların olmaması ve takılma anlarına yoğun gerilim ve çabanın eşlik etmiyor olması,
• Çocuğun kendi konuşmasına ilişkin olumsuz bir tutum geliştirmemiş olması,
• Kekemelik başlangıcından itibaren 6 aydan az bir zaman geçmiş olması,

Kronikleşme işaretleri;

• Kekemelik başlangıcından itibaren 12-14 ay geçmiş olması,
• Kekemelik semptomlarının sistematik olarak artması,
• Önce sadece hece tekrarı varken süreç içinde uzatma ve blokların eşlik etmeye başlaması,
• İkincil davranışların eşlik etmeye başlaması ve şiddetinin giderek artması,
• Kekemelik anlarında sesin tizlik ve yüksekliğinde ani ve düzensiz değişimlerin gözlenmeye başlaması,
• Çocuğun kendi konuşmasına ilişkin olumsuz tutum geliştirdiğine ilişkin işaretler vermesi, kaçma ve kaçınma davranışlarının görülmeye başlaması

Kekemeliği Olan Bir Çocuğa Nasıl Yaklaşmalısınız?

Çocuklar konuşma akıcı konuşmadıklarının farkında olmayabilirler. Böyle bir durumda akıcılık bozukluğuna dikkati çekmemek gerekir. “dur ve yeniden söyle”, “konuşmaya başlamadan önce düşün”, “daha yavaş konuş” gibi yorumlar çocuğunuzun farkındalığını artırabilir ve kaygıya neden olabilir. Çocuğun ne anlatmakta olduğuna odaklanın ve onu dikkatle, sabırla dinleyin, çocuğun bunu nasıl söylediğine odaklanmayın. “bunu söylemek biraz zor oldu gibi gözüküyor”, “bunlar olabilir” ya da “bazen kişiler konuşmakta güçlük çekebilirler” gibi yorumlar çocuğunuzun kaygısını azaltmada yardımcı olabilir.

Kekemeliği Olan Bir Yetişkine Nasıl Yaklaşmalısınız?

Kekemeliği olan bir yetişkine yaklaşırken, empati göstermek ve anlayışlı olmak önemlidir. Onun konuşmasını kesmeden sabırlı bir şekilde dinleyin ve doğal bir şekilde iletişim kurun. Göz teması kurarak ona saygı gösterdiğinizi hissettirin. Eğer kişi isterse yardım teklif edebilirsiniz, ancak zorlamadan yaklaşmalısınız. Kekemeliği kişiselleştirmeyin ve onun kimliğini sadece bu durumla tanımlamayın.

Kekemelikle İlgili Bilinmesi Gerekenler

• Kekemelik psikolojik değildir!
• Kekemeliği olan kişilerin zekâ problemleri ya da diğer bireylerden farklı zekâları yoktur.
• Kekemelik içinde bulunulan durumlara göre farklılıklar gösterebilir.
• Kekemelik bir yok olup bir geri gelerek yeniden ortaya çıkan döngülerde olabilir.
• Kekeleme oranı kızlarla erkeklerde 1 / 3-4′ tür, erkeklerde daha sık ortaya çıkar.
• Tüm çocukların % 20′ si hayatları içerisinde bir noktada kekemelik yaşarlar.
• 3 yılı aşkın bir süredir devam eden kekemelik çok büyük ihtimalle ortadan kalkmayacak hayat boyu devam edecektir.
• Kekemeliğin bilinen bir “tam olarak iyileşme / ortadan kaldırılma” yöntemi yoktur ancak konuşma terapisi etkilidir.